Zihinsel engelli bireylere okuma yazma öğretimi makalesi
| Zihinsel engelli bireylere okuma yazma öğretimi |  |
| Zihinsel engelli bireylere okuma yazma öğretimi meşakkatli fakat doğru yöntem ve teknikler uygulandığı zaman bir o kadar da zevkli bir iştir. Şu da bir gerçek doğru yöntemi tespit edebilmek için genel yöntemleri bilmek gerekmektedir. Bunlar: 1. Metin yöntemi(Üstün zekalı bireyler için): Paragraf bütün halinde verilir. Sonra cümle-kelime-hece ve seslere ayrılır. 2. Harf yöntemi(Otistik bireyler için): Harflerin okunuşu öğretilir.( Daha doğrusu otistik olan birey harflerin okunuşunu ezberler. Örnek: ba-ca-ka-pı…) Sonra bu heceler birleştirilerek yeni kelime ve cümleler oluşturulur. 3. Ses yöntemi (Hafif veya ortaya yakın hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler için): Harflerin okunuşu esas alınmıştır. Bildiğiniz gibi şu anda devlet okullarında uygulanan bir yöntemdir.Sesler gruplara ayrılmış ve guruptaki ses sırası takip edilerek yeni yeni kelimeler türetilmiştir. Şöyle ki: Birinci Grup : e,l,a,t İkinci Grup : i,n,o,r,m Üçüncü Grup : u,k,ı,y,s,d Dördüncü Grup: ö,b,ü,ş,z,ç Beşinci Grup : g,c,p,h Altıncı Grup : ğ,v,f,j Peki, bu sıra özel eğitime muhtaç bireyler için uygun mudur? Kısmen uygundur. Şu asla unutulmamalıdır ki özel eğitime muhtaç bireylere özel teknik ve yöntemler uygulanmalıdır. Olabildiğine sade ve anlaşılır olmalıdır. Bu nedenle özel eğitime muhtaç bireylere önce sesli harflerin okunuşu öğretilmeli sonrada öğrenilen bu sesli harfler, sessiz harflerin okunuşuyla birleştirilerek hece kelime ve cümleler oluşturulmalıdır. Deneyimlerimiz sonucu çıkan en uygun sıra: Birinci Grup: a,e,ı,o,u,i,ö,ü İkinci Grup : l-m-t-n-s-k-r-f-y-z-v-b-c-d-p-h-ş-ç-g-j-ğ Ses yönteminde uyulması gereken bazı basit kurallar vardır. Bunlar: a) Hece ve kelime oluşturulurken bireyin öğrenmediği ses asla kullanılmamalıdır. b) ı ile i, o ile ö, u ile ü peş peşe öğretilmemelidir. c) El yazısı (birey okumayı öğrenmeden önce) verilmemelidir d) Okuma öğrenildikten sonra yazı çalışmalarına geçilmelidir. 1. Fiş ( bütün-parça-bütün) yöntemi (orta veya ortaya yakın düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler için):Önceki yıllarda yine devlet okullarında uygulanan bu yöntem, öğretim yöntemleri içerisinde en somut olanıdır. Elbette ki yine bu yönteminde özel eğitime muhtaç bireylere uyarlanması gerekmektedir. Önceki yıllarda devlet okullarında ‘Ali gel’ ve Ali bak’ serisi olmak üzere iki seri kullanılmaktaydı. Aşağıda yazdığım basamaklar bu iki serinin karışımından oluşmaktadır. Fakat şu da unutulmamalıdır ki öğretmen istediği fişi uygulamaya koyabilir. Hatta kendiside yeni fişler üretebilir. Önemli olan kullanılan fiş cümlelerinin bütün kapalı ve açık heceleri içerisinde bulunduruyor olmasıdır. Buda aylarca süren ciddi bir çalışma sonucunda ancak oluşturulabilir. Aşağıda yazdığım fiş basamaklarını birçok kaynaktan ve deneyimli öğretmenlerimizin tecrübelerinden yararlanarak hazırladım. Basamak takibinde ağıra yakın zihinsel yetersizliği olan bireyleri baz aldım. Ancak hazırladığım 1111 basamaktan yalnızca 60 tanesini buraya yazabildim. Tabi şu da unutulmamalıdır ki her çocuk bireyseldir bu sebeple çocuğun ilgisine göre fiş vermek ve doğru zamanda kelime ve hece evresine geçmek lazımdır. Bu nedenle her öğretmen kendi kabiliyeti ve öğrenci özellikleri bakımından istediği sıra ve yöntemi uygulayabilir. Ümit ediyorum ki sizlere faydalı olacaktır. BASAMAKLANDIRILMIŞ, FİŞ YÖNTEMİYLE OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİ 1. Okuma yazmaya hazır bulunuşluk düzeyine ulaşır. 2. Kavramları bilir 3. Yazı araç- gereçlerini tanır,kuralına uyar. 4. Serbest-dik-yatay-sola eğik-eğri yuvarlak çizgi çizer. 5. ABC mizdeki harfleri yazar.(kuralına uygun) 6. ‘Ali ata bak.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 7. ‘Emel eve gel.’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 8. ‘İpek ipi tut.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 9. ‘Ömer mısır sever.’ ’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 10. ‘Uyan Ufuk uyan.’ ’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 11. ‘Işık ılık süt iç.’ ’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 12. ‘Oya okula koş.’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 13. ‘Ümit üzüm yer.’ ’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 14. ‘Ali ata bak. ’Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 15. ‘Emel eve gel.’ ’Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 16. ‘İpek ipi tut.’ ’Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 17. ‘Ömer mısır sever.’ ’Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 18. ‘Uyan Ufuk uyan.’ Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 19. ‘Işık ılık süt iç.’ Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 20. ‘Oya okula koş.’ Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 21. ‘Ümit üzüm yer.’ Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 22. ‘bu masa-şu pencere-işte kapı-tahta-sıra.’ Kelime ve söz öbeklerini söylendiğinde yazar. 23. ‘bu masa-şu pencere-işte kapı-tahta-sıra.’Kelime ve söz öbeklerinin kelimeleri karşılaştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 24. Sekiz temel fiş cümlesinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 25. ‘bu masa-şu pencere-işte kapı-tahta-sıra.’kelime ve söz öbeklerinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 26. ‘Hasan hasta oldu.’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 27. ‘Güler gazete okuyor.’Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 28. ‘Jale bu baraj.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 29. ‘Zafer oyun oynadı.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 30. ‘Zafer oyun oynadı. Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 31. ‘Hasan hasta oldu.’ ‘Güler gazete okuyor. ‘Jale bu baraj.’ ‘Zafer oyun oynadı. ‘Yücel yazı yaz.’Fişlerinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 32. ‘Hasan hasta oldu.’ ‘Güler gazete okuyor. ‘Jale bu baraj.’ ‘Zafer oyun oynadı. ‘Yücel yazı yaz.’Fişlerinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 33. ‘Yere çöp atma’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 34. ‘Şenay türkü söyledi.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 35. ‘Yere çöp atma’ Fişinin kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 36. ‘Yere çöp atma’ Fiş cümlesinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 37. ‘Dayım düğüne gitti.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar.+ 38. ‘Şenay türkü söyledi.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 39. ‘Şenay türkü söyledi.’ Fiş cümlesinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 40. ‘Elif fidan dik sula.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 41. ‘Dayım düğüne gitti.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 42. ‘Dayım düğüne gitti.’ Fiş cümlesinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 43. Bu bağ bizim.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 44. ‘Elif fidan dik sula.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 45. ‘Elif fidan dik sula.’ Fiş cümlesinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 46. ‘Abla köpek havladı.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 47. ‘Bu bağ bizim.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 48. ‘Bu bağ bizim.’ Fişinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 49. ‘Çetin yeşil ışıkta geç.’ Fişini gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 50. ‘Abla köpek havladı.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 51. ‘Abla köpek havladı.’ Fişinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 52. ‘Çetin yeşil ışıkta geç.’ Fişinin kelimeleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 53. ‘Çetin yeşil ışıkta geç.’ Fişinin heceleri karıştırıldığında okur-söylendiğinde yazar. 54. s-y-t-k-z-m-ş-l-g-d-f-b-p-r-n-ç-v-c-h-j-ğ harfleriyle oluşturulmuş açık heceleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 55. Açık hecelerden oluşmuş cümle ve kelimeleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 56. r-ş-k-t-l-m-ç-n-y-s-f-p-z-v-h-j-g-b-ğ-c-d harfleriyle oluşturulmuş kapalı heceleri gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 57. Basit kelime-cümle-metin gösterildiğinde okur-söylendiğinde yazar. 58. Metin okur-yazar. 59. Okuma – yazmayı hızlandırma çalışmaları yapar. 60.Okuduğu metni anlatır. |
0 yorum:
Yorum Gönder